Преку Електронскиот систем за јавни набавки, често може да се воочаат огласи за јавни набавки и тендерски документации во кои се искажуваат барања за поседување на одредени стандарди за системи за управување со квалитет од страна на економските оператори.
Но, дали доволно сме запознаени за значењето на истите, како и за целисходноста на употребата на овој услов при различен предмет на набавка ? Одговорот треба да се побара во можноста на договорниот орган, точно да ја квантифицирана “неопходноста“ од употребата и истата да ја образложи.
Од тука, сметаме дека е од исклучително значење при употребата на стандардите за системи за управување со квалитет, да се имаат предвид принципите на кои истите се базираат со цел да се прилагодат очекувањата од истите.
Што претставува ИСО ?
ИСО (Меѓународната организација за стандардизација) е основана уште во 1947 година со цел креирање на светски трговски правила кои ќе гарантираат минимален квалитет, а на начин што овие правила се искажуваат во соодветни стандарди. Мисијата на ИСО од основањето до денес е да придонесе до зголемување на меѓународната трговија и градење на доверба помеѓу добавувачите и купувачите, па од тука, овој процес на меѓународна стандардизација има значителна примена и при процесот на спроведување на јавните набавки. Денес сме сведоци на бројни постапки за јавни набавки во кои се употребувааат некои од стандардите за управување со системи за квалитет, а најчесто употребуван стандард во праксата, вообичаено е стандардот ИСО 9001.
Кои се основните принципи на кои се базира стандардот ИСО 9001 ?
Со неколку зборови, овој стандард би требало да “гарантира“ поголема стабилност, воспоставени принципи на производство, пронципи на давање на услугите или принципи на вршење на работите во секоја одделна фаза од деловниот процес во која дејствуваа економскиот оператор. Овој стандард, јасно и посочуваат на компанијата (економскиот оператор) што е потребно за обезбедување на квалитет, односно ги специфицира минималните услови кои се потребни за ефективен систем за управување со квалитет.
Стандардиот за систем за управување со квалитет сочинува збир на “правила“ кои служат како водич за воспоставување, документирање и одржување на ефикасен систем за управување, истовремено допринесува за зголемување на задоволството на клиентите и воспоставување на т.н “окружување базирано на доверба“. Овој стандард ее применливи за сите видови на компании (економски оператори) или институции (договорни органи) и има широка употреба за сите предмети на доделување на договори за јавна набавка во праксата.
Што може да очекуваме од економските оператори кои имаат имплементирано Стандард ISO 9001 ?
Основните придобивки за договорниот орган од потенцијалната соработка со “стандардизиран“ клиент по ИСО 9001, би можеле да се согледаат преку следните очекувања :
- Очекување дека економскиот оператор поседува поефикасни работни методи кои обезбедуваат заштеда на време, средства и ресурси,
- Очекување дека економскиот оператор поседува подобрени оперативни перформанси кои ги намалуваат можностите за грешки и го зголемуваат профитот,
- Очекување дека економскиот оператор поседува зголемено задоволство на клиентите со кои соработува,
- Очекување дека економскиот оператор поседува можност за побрзо решавање на проблемите,
- Очекување дека економскиот оператор поседува забрзан протокот на информации,
- Очекување дека економскиот оператор поседува систем за следење и оценка на добавувачи,
- Очекување дека економскиот оператор поседува прецизна распределба на овластувања и одговорности,
- Очекување дека економскиот оператор поседува вработени со зголемена мотивацијата и ентузијазмот за работа на вработените.
Конечно, барањето за поседување на Сертификат за имплементиран Стандард ИСО 9001 не ги елиминира во целост ризиците од избор на неквалитетен добавувач, туку овозможува добивање на значајни податоци за договорните органи, по однос на пристапот на добавувачот кон сопствената организациска ефикасност и неговиот пристап кон ризиците во дејноста и организацијата.